Ардын уран зохиолч Лодонгийн Түдэвийн 1985 онд бичсэн уг роман нь хүн юмсын мөн чанарыг хэрхэн мэдэж, ойлгодог тухай буддизм ба мөргөлчин олны хоорондын харилцааг харуулна. Бурхны шашны зан үйлүүд, тэдгээрийн учир шалтгааны уялдаа холбоог чухалжилж харуулж өгсөн нь ард түмэнд "Оройгүй мэдлэг"-ийг өгсөн билээ.

Зохиолын гол дүр Санжийн амьдралын түүхээр зохиолчийн санаа бүр шингэжээ.
Тэрээр ухаан орохоос эхлэн хийдэд шавилан суусан Санж арван тавхан насандаа гэцлийн сахил хүртэж, эцэг эхийн захиасыг хөсөрдүүлэлгүй, хайрт багш Чоймчиг гэлэнгийн ганц шавийн үүргээ чин үнэн сэтгэлээр, саруул ухаанаар биелүүлнэ. Цовоо сэргэлэн, ухаан тунгалаг, ааш эелдэг, сэтгэл ариун залуу гэцэл ялгарч, Монголын бөглүү хийдээс Төвөдийн Лхасзууд шавь орох хувь тохионо...

Өгүүлэгч: Ө.Мөнгөнтулга